طراحی الگوی بهینه منطقه بندی شهری بر پایه تحلیل های مکانی (مطالعه موردی: شهر تبریز)

منطقه بندی اداری یک شهر از ابزارهای مهم در برنامه ریزی شهری، به خصوص شهرهای بزرگ است. شهرهای بزرگی مانند تبریز با توجه به این که در بر گیرنده حجم بالای جمعیت هستند، علاوه بر مسائل و مشکلات معمول در مدیریت سایر شهرها، دارای مسائل فراوان و خاص خود می باشند که برنامه ریزی برای ارائه خدمات و توسعه شهر را بسیار مشکل می-سازد. بنابراین منطقه بندی شهر به تقسیم مدیریت و اداره آن کمک می کند. شواهد نشان می دهد منطقه بندی موجود شهر تبریز بر معیارهای علمی استوار نیست، روش هایی که تا کنون و به طور معمول برای منطقه بندی به کار گرفته شده بیشتر بر اساس عوامل جغرافیایی و طبیعی بوده است. در این راستا تا کنون تحقیقی بر مبنای تلفیق عوامل جغرافیایی و شاخص های انسانی نظیر عوامل اقتصادی و فرهنگی و یا روش های منطقی مورد استفاده قرار نگرفته است، به همین دلیل انجام تحقیقی در این زمینه و استفاده از معیارهای معمول در منطقه بندی شهر ضروری به نظر می رسد. هدف اصلی این مطالعه، اعمال انواع تحلیل های مکانی، با بهره گیری از فن آوری سیستم اطلاعات جغرافیایی به منظور منطقه بندی بهینه شهر تبریز می باشد. به همین منظور، در مرحله اول، کلیه مشاهدات مربوط به محدوده شهر تبریز به محیط نرم افزار arc gis وارد و پایگاه های اطلاعاتی تشکیل شد. در مرحله دوم، لایه های رقومی بر اساس استانداردهای موجود وزندهی و طبقه بندی گردید. در مرحله سوم، با هدف منطقه بندی مناسب، الگوریتم تصمیم گیری چند معیاره ahp بر لایه های موجود اعمال شد و در نهایت نقشه منطقه بندی پیشنهادی استخراج گردید.